{Kế 9} Tiên phát chế nhân (Ra tay trước để chế phục đối phương)

“Tiên phát chế nhân” là ra tay trước để dành chiếm ưu thế, để đoạt lợi, để bắt lấy sự chiến thắng.

Kế “Tiên phát chế nhân” là không nói quá xa, viễn vông, mà phải nhìn vào thực tế gần nhất.

Các vụ xảy ra trong lịch sử như: Lý Thế Dân tại Huyền Vũ Môn, Võ Tắc Thiên phế lập Lư Lăng Vương, Ung Chính cướp Bảo Tòa, Từ Hi độc sát Quang Tự, Gia Cát Lượng lấy đất Quang Trung… Tất cả đều là áp dụng thủ đoạn “chớp nhoáng” không cho địch kịp trở tay, không cho dư luận phản ứng kịp.

Vẫn có câu “Tiên hạ thủ vi cường” là vậy.

DIỄN GIẢI THÊM

Kế này Lý Thường Kiệt của Việt Nam đã dùng, biết nhà Tống sẽ đánh Việt Nam, ông đã “tiên phát chế nhân” còn trước khi giặc kịp chuẩn bị quân, được lưu danh sử sách với Chiến tranh Tống–Việt lần thứ hai (1075 đến năm 1077) đánh phá 3 châu Khâm, Ung, Liêm (thành Ung Châu bị phá luôn). Đây là 1 trong những lần không phải là nhiều mà Việt Nam vượt biên đánh Trung Quốc.

Kế này hay được gọi là “đánh phủ đầu” nhưng đây chỉ diễn tả 1 sắc thái nghĩa của kế. Còn 1 sắc thái nghĩa nữa là “tiền trảm , hậu tấu” tức là làm trước (xử trảm), báo sau.

Mấu chốt kế này nằm ở information (thông tin), trong chính trị & quân sự, thông tin này chính là tin tình báo. Trong kinh doanh có thể hiểu là insights, nắm được insights: buôn, bán, khách hàng (nhâu cầu, vấn đề, xu hướng v.v.), insights thị trường (giá cả, cạnh tranh, thị hiếu v.v.) mà từ đó nhìn ra được điểm mấu chốt mà hành động trước khi đối thủ thực hiện.

Nếu đối sánh với các tầng nghĩa của câu chuyện rùa & thỏ. Sẽ thấy đây thuộc “nhanh”.

kế này vẫn rất hợp với thời nay, phải nhanh, lẹ nhưng cũng phải chắc.

LÀM SAO ĐỂ CÓ INFORMATION ĐỂ TIÊN HẠ THỦ VI CƯỜNG?

– Phải có kiến thức: người không có kiến thức như người mù, kho vàng sát bên cũng không biết. Nên phải luôn tâm niệm cũng 1 việc rất bình thường nhưng người có kiến thức làm sẽ thành công.

– Phải biết đặt câu hỏi “vấn đề ở đâu?” : bản chất của dịch vụ & bán hàng là giải quyết 1 vấn đề gì đó, nên kinh doanh lớn cỡ nào cũng xoay quanh: + Giải quyết vấn đề lớn cỡ nào?

+ Giải quyết vấn đề cho bao nhiêu người?

+ Giải quyết vấn đề nhanh cỡ nào?

+ Giải quyết vấn đề khó cỡ nào?

+ Giải quyết vấn đề chuộn cỡ nào? (khách muốn ntn?)

– Phải chú ý tiểu tiết: vạn km bắt đầu từ 1 bước chân, quy tắc này bất ly bất dịch. Vd: các thông tin tình báo có thể thu thập từ những tiểu tiết cực kỳ nhỏ, thậm chí không nghĩ ra vì nó quá bình thường:

1/Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, nhóm quan sát từ vệ tinh của Mỹ phát hiện vết xe tải ở CuBa để lại trên đường có vẻ lún nhiều -> tức là chở thứ gì đó rất nặng, tần suất của việc này có vẻ nhiều hơn bình thường, Mỹ phát động CIA điều tra và kết quả là phát hiện được Liên Xô viện trợ dàn tên lửa đạn đạo cho Cuba, số xe tải này đang vận chuyển rất nhiều tên lửa -> Mỹ đã ngăn chặn được việc triển khai hoàn toàn dàn tên lửa này -> nhưng cái gì cũng vậy, phải luôn làm tốt hơn -> nếu xét về tình báo, CIA đã chậm 1 bước -> phòng thủ giỏi là phải ngăn chặn trước khi số tên lửa này được chuyển cho Cuba.

2/ Chiến tranh Tống–Việt lần thứ hai: Lý Thường Kiệt bằng cách quan sát việc tuyển quân bất thường, việc chuẩn bị lương thực bất thường mà từ đó đoán được kế hoạch của nhà Tống. Cái hay phải nhắc đến là Trung Quốc có mật độ dân số tập trung về phía có biển, thời đó chưa có vệ tinh, chưa có khoa học (toàn học ngữ văn), địa lý thì cùng lắm là vẽ bản đồ (không chính xác như giờ) mà Lý Thường Kiệt và nhà Lý đã biết Nhâu Khẩu Học để nhìn ra insights giặc.

3/ Bằng việc quan sát các khoáng vật, kim loại hiếm, có thể đoán được sắp có động binh. Vì những kim loại này thường được sử dụng cho các khí tài quân sự đặc biệt.

Ngoài tìm vấn đề, còn rất nhiều cách khác để cón insights. Kế này khá hay, dạy ta tâm thế biết nhìn xa, trông rộng, biết nhiền diễn biến mà suy ra gốc rễ, biết nhìn mảnh ghép nhỏ mà suy ra bức tranh lớn.